انواع مختلفی از روش‌های جوشکاری وجود دارد، از جمله جوشکاری گوشه‌ای (فیله‌ای)، جوشکاری نقطه‌ای و جوشکاری انسدادی و جوشکاری شیاری (Groove Welding)

برای ایجاد جوش‌هایی که باید قوی‌تر از روش‌های دیگر باشند، اغلب از جوشکاری شیاری استفاده می شود. جوشکاری شیاردار از فرآیندی به نام شیار زدن برای اتصال سطوح فلز پایه به یکدیگر استفاده می‌کند.
در این نوشتار دانش اولیه مانند نام‌ها و علائم جوش برای هر قسمت از شیار، تفاوت‌های جوشکاری فیله، نحوه ارتباط جوش با استحکام و عیوبی که ممکن است در جوشکاری شیار رخ دهد، معرفی می‌شود.

نمادهای جوشکاری اطلاعات حیاتی‌اند برای کمک به اینکه جوشکارها بتوانند کار خود را به خوبی انجام دهند. نمادهای جوشکاری حاوی اطلاعات مهمی مثل موقعیت‌های جوشکاری، فرآیندهای جوشکاری، ابعاد و هندسه جوش، جزئیات شیار/گوشه و غیره هستند که این نمادها به صورت گرافیکی توسط طراح برای جوشکارها ارائه می‌شود. در واقع در دنیای جوشکاری این نمودارها یک زبان جهانی برای حفظ یکنواختی، سازگاری و دقت هستند.

جوشکاری شیاری برای ایجاد دهانه اریب در یک اتصال جوش قبل از جوشکاری برای دستیابی به نفوذ لازم استفاده می‌شود. فرآیند ایجاد شیب‌ها به عنوان ماشین‌کاری شیار شناخته می‌شود و جوشکاری سطوح اریب به یکدیگر به عنوان جوش شیاری شناخته می‌شود.

جوشکاری شیاری با نفوذ کامل

جوشکاری شیاری یک تکنیک جوشکاری ضروری برای شرایطی است که تغییر شکل فلزات پایه باید محدود باشد و به جوشکاری با مقاومت بالا نیاز است. شیارکاری با فعال کردن جوشکاری با نفوذ کامل، استحکام جوش را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که جوش شیاری به طور گسترده در کاربردهای مختلف، به‌ویژه هنگام جوشکاری قوس الکتریکی صفحات ضخیم استفاده شود.

جوشکاری شیاری برای جوشکاری لیزری نیز موثر است، که خطوط جوش باریک‌تری نسبت به جوش قوس الکتریکی دارد، زیرا جوش شیاری اجازه می‌دهد تا خطوط جوش باریک‌تر و گرمای ورودی کمتری ایجاد شود و به سرکوب تغییر شکل و تنش پسماند در فلز پایه کمک کند. با این حال، از آنجایی که خط جوش باریک‌تر از جوشکاری گوشه است، دقت بالاتری در حین ماشین‌کاری شیار و در کنترل ردیاب در حین جوشکاری مورد نیاز است.

استفاده از نمادهای جوشکاری شیاری در نقشه‌ها

نمادهای جوشکاری فرآیندهای جوشکاری به کار رفته در عملیات اتصال فلز را نشان می‌دهند و شامل تمام اطلاعات لازم برای درک شکل اصلی و مکان اجزای جوشکاری‌اند.

در اینجا به پنج علامت رایج جوشکاری اشاره می‌شود:

۱. جوش شیاری (Groove-V)

جوش شیاری برای نشان دادن اتصال قطعات در یک صفحه استفاده و معمولاً برای ایجاد اتصالات لبه به لبه انجام می‌شود، اما گاهی اوقات برای اتصالات گوشه، مفاصل تی و اتصالات بین قطعات منحنی و مسطح هم بکار می‌رود.

شکاف وی (Groove-V)نام خود را از زاویه V شکلی گرفته که بعد از بریدن لبه های هر دو قطعه کار به دست می‌آید. ممکن است این شکاف یک یا دوتایی باشد که معمولاً برای مواد ضخیم‌تر بکار می‌رود که به راحتی می‌شود جوش را روی‌شان اعمال و جوش قوی‌تری ایجاد کرد.

۲. شکاف اریب (Groove-Bevel)

در شکاف اریب لبه یک قطعه کار قطع شده و لبه دیگر مربع باقی می‌ماند و به آماده سازی کمتری برای اتصال و همچنین فلز جوش خیلی کم نیاز دارد. همچنین برای مواد ضخیم‌تر یا زمانی که امکان تغییر یکی از اجزای اتصال وجود دارد استفاده می‌شود.

۳. شکاف جِی (Groove-J)

وقتی لبه یکی از قطعات مقعر می‌شود و لبه دیگر مربع باقی می‌ماند، یک زاویه J تشکیل می‌شود که به آن شکاف جِی می‌گویند. شکاف عمق کمتری را برش می‌دهد، به این معنا که برای رفع آن به پرکننده جوش کمتری نیاز است. با این حال، از بین بردن این شکاف به آسانی یا مقرون به صرفه‌گی شکاف اریب نیست.

۴. جوش گوشه (Fillet)

نماد شکاف فیله به صورت یک مثلث قائم الزاویه بر روی خط مرجع با پایه عمود بر سمت چپ نشان داده می‌شود و زمانی بکار می‌رود که دو عضو مفصل به هم برسند و یک تقاطع ۹۰ درجه ایجاد کنند. جوش فیله به طور کلی برای صنایع تولید دیگ بخار و مخازن تحت فشار استفاده می‌شود.

۵. جوش پشتی یا پشتیبان

پس از انجام جوش شیاری، یک جوش پشتی در قسمت پشت اتصال تشکیل و قبل از انجام جوشکاری شیار، یک جوش پشتی به ریشه شیار اعمال می‌شود. با این حال، هر دو از نمادهای یکسانی استفاده می‌کنند.

موفق باشید!

منبع: آلیاژ جوش پارسه